De overheid mag niet langer grootschalige data-analyses (SyRI) gebruiken om fraude met sociale voorzieningen op te sporen. Dat is de uitspraak die de rechter vandaag heeft gedaan in een zaak die verschillende maatschappelijke organisaties waaronder de LCR had aangespannen tegen de Nederlandse Staat.

Privacy-data-shutterstock_649220674

SyRI is in strijd met het artikel 8 lid 2 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en maakt een grote inbreuk op het privéleven van alle burgers, waartegen zij zich niet kunnen verweren. Daarbij komt dat SyRI niet transparant is en niet controleerbaar.

Mensenrechten

Deze uitspraak is belangrijk voor Nederland, maar ook voor andere Europese landen, zeggen de advocaten van de organisaties die de zaak hadden aangespannen. Het grootschalig koppelen van persoonsgegevens is in strijd met fundamentele mensenrechten. Voortaan mogen persoonsgegevens van burgers uit verschillende bronnen niet worden samengevoegd als er geen heel duidelijk vermoeden ligt.

Kentering

De LCR hoopt met de andere organisaties dat deze uitspraak een kentering is in hoe de overheid met gegevens van burgers omspringt. De rechtbank heeft namelijk niet alleen aangegeven dat dit geldt voor SyRI maar voor alle vergelijkbare praktijken. Veel gemeenten hebben eigen datakoppelsystemen die hiermee ook op de helling moeten. Er wordt duidelijk paal en perk gesteld aan Big Data-analyses. De LCR roept cliëntenraden en adviesraden op bij hun gemeenten na te gaan of zij dergelijk systemen gebruiken. En zo ja: hen op te roepen hiermee te stoppen.

Omstreden

SyRI was al langer omstreden. Een half jaar geleden bleek dat SyRI sinds de invoering nog niet één fraudeur had opgespoord. Daarnaast won het systeem eind november de Expertprijs van de Big Brother Awards voor schending van de privacy.

De maatschappelijke organisaties die de rechtszaak hebben aangespannen zijn, naast de Landelijke Cliëntenraad (LCR), het Platform Bescherming Burgerrechten, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), vakbond FNV, Privacy First, Stichting KDVP en de auteurs Tommy Wieringa en Maxim Februari.

Op de hoogte van alle berichten van de LCR

Wij plaatsen regelmatig berichten op onze website. Die delen we graag! Wil je op de hoogte blijven van wat er speelt binnen de LCR en de onderwerpen waarmee wij ons bezighouden? Schrijf je dan in voor onze nieuwsdienst.